به گزارش بهارانه به نقل از نافع ،شاید همین سابقه و آب و هوای مطبوع موجب شده تا همدان، پذیرای بزرگزادگانی از خاندان عصمت و طهارت شود و امروز بقعه متبرکه این امامزادگان در جای جای شهر مامن و پناهگاه دردمندان است.
از مهمترین امامزادگان همدان می توان به امامزاده یحیی(ع)، امامزاده عبدا...(ع)، شاهزاده حسین(ع)، امامزاده محسن(ع)، امامزاده فرزند علی(ع)، امامزاده خضر، امامزاده زبیده خاتون، امامزاده اهل بن على(ع)، امامزاده قاسم(ع)، امامزاده اسماعیل، امامزاده سید جلال الدین، امامزاده خاتونیه و امامزاده خانم گرجى اشاره کرد.
تعطیلات نوروز فرصت مناسبی است تا گردشگران در حرم امن این بزرگواران حضور یافته و آرامش یابند.
در این مجال 5 امامزاده شاخص همدان معرفی میگردد:
امامزاده یحیی(ع) یکی از زیباترین بقاع متبرکه همدان
امامزاده یحیی(ع) یکی از زیباترین و مشهورترین بقاع متبرکه همدان است که نسب آن با هشت واسطه به حضرت امام حسن مجتبی(ع) میرسد.
این بقعه متبرکه به دلیل واقع شدن در بلوار آیتا... مدنی که یکی از پر رفت و آمدترین مناطق شهر همدان به شمار میآید؛ روزانه پذیرای جمع زیادی از زائران و گردشگران است.
این بنای زیبا دارای دو ورودی است که یک درِ آن به داخل کوچه و درِ دیگر به بلوار باز میشود. ورودی اصلی این امامزاده در ضلع غربی دارای سردری قوسدار و دو مناره ساده است. در هنگام ورود به حیاط، طاقنمای زیبای ورودی امامزاده دیده میشود که دور تا دور آن آینهکاری شده، اما در برخی قسمتها از بین رفته است. در چهار گوشه جبهه خارجى ساختمان مقبره، راهپلههایى براى دسترسى به حجرههاى طبقه دوم و پشتبام وجود دارد.
بقعه در وسط حیاطی بزرگ و مستطیل شکل قرار دارد که دیوارههای شمالی، جنوبی و شرقی، آن را محصور کردهاند. مقبره دارای پلان مستطیل شکل و دو طبقه است و در هر ضلع آن ایوانی کشیده شده است که با یک ورودی قوسدار به داخل بقعه راه مییابد.
ورودی اصلی که در ایوان غربی قرار دارد، آینهکاری شده است و در آن اشعاری از محتشم کاشانی و ذکر نام پنج تن و تاریخ 1306 به چشم میخورد.
داخل بقعه، حرم مربع شکل بزرگى به ابعاد 6 متر در وسط قرار دارد. در داخل ضریح صندوقى به طول 174 سانتىمتر و عرض 1 متر با ارتفاع 104 سانتىمتر قرار گرفته است.
در دو طرف طول صندوق، منبتکاریهای زیبایی انجام شده که به قرنهاى هشتم و نهم هجرى قمری مربوط است.
در کتیبههای این بنا نوشتهای که مشخص کننده صاحب بقعه و زمان ساخت آن باشد، دیده نمیشود و بر روی قبر امامزاده نیز، سنگ نوشتهای وجود ندارد، اما بر اساس سنگ عقیق مرمرینی که چند سال پیش از زیر خاک بیرون آورده شد و اکنون بر روی دیوار بقعه نصب شده است، صاحب مزار، "یحیی" نام دارد.
با توجه به تزئینات بنا، به نظر مىرسد این بنا از آثار سدههاى هشتم تا دهم هجرى قمری است و رواق را در دوره صفویه بر اطراف آن افزودهاند.
دیوارکشی حیاط و ایجاد طاقنماهایی در دیوارها و آینهکاریهای آن نیز در دوره قاجاریه انجام شده است.
در سمت شرقی حیاط، مسجدی با شبستان بزرگ که قبلا جزء حیاط زیارتگاه بوده واقع شده است.
بنای این مسجد از آثار دوره صفویه بوده و بنا به اظهارنظر امامان جماعت مسجد در سمت غربی حیاط امامزاده، غسالخانهای بوده است که آب آن از چشمهای به نام «چشمه خانم یزدی» تأمین میشد که تا اواخر دوره قاجار، چشمه و غسالخانه وجود داشته است.
اخیرا حیاط و محوطه بیرونی این امامزاده بزرگوار مرمت شده که بر زیبایی و جذابیت آن افزوده است.
امامزاده عبدا...(ع) الماسی درخشان بر تارک همدان
یکی از میدانهای شهر همدان، میدان امامزاده عبدا...(ع) است. موقعیت جغرافیایی این میدان نسبت به میدان اصلی(میدان امام خمینی) شمال غربی بوده و با اینکه تنها نزدیک به 800 متر با میدان اصلی فاصله دارد از میدانهای مرکزی شهر همدان محسوب میشود.
دلیل نامگذاری این میدان، وجود آرامگاه دو نفر از امامزادگان منسوب به امام موسی کاظم(ع) در این میدان است. این آرامگاه دربرگیرنده مزار امامزاده عبدا...(ع) و پدر بزرگوارش امامزاده احمد(ع) بوده و در شجرهنامه این دو امامزاده بزرگوار چنین آمده است: «جناب عبدا... بن احمد بن محمد بن ابراهیم بن عبیدا... بن موسی الکاظم(ع)».
مردم شهر همدان از دیرباز، آنگونه که نقل شده، ارادت خاصی برای این آرامگاه قائل بوده و با جان و دل در حفظ و نگهداری آن میکوشیده و برای گرفتن حاجات خود و زیارت به این آرامگاه مشرف میشدند.
کرامات شفاهی درباره این امامزاده بسیار است، اما از سخنهای معتبر در شأن این امامزاده میتوان به این دو سخن اشاره کرد:«آیتا... علی دامغانی به هنگام بامداد، امام عصر(عج) را ملاقات میکند، در حالیکه از این بقعه خارج میشده است»
مرحوم حجتالاسلام و المسلمین عندلیبزاده نیز نقل کرده است که : «پس از فراغت از شناسایی بقعه و نگارش شجره در عالم رؤیا دیدم از کنار این مزار عبور میکنم. دو سید بزرگوار را مشاهده کردم که از این بقعه خارج شدند و یک جعبه پر از شیرینیهای ویژه به من مرحمت فرمودند و دیدم درون شیرینیها جواهراتی بس زیباست».
شاهزاده حسین(ع)، عموی بزرگوار حضرت ولیعصر(عج) نگینی گمنام در همدان
حسین بن علی النقی(ع)، عموی بزرگوار حضرت ولیعصر(عج) معروف به شاهزاده حسین(ع) و از امامزادههای شاخص کشور به شمار میرود که مقبره ایشان در شهر همدان واقع شده است.
این بقعه متبرکه در نزدیکی میدان مرکزی همدان و ابتدای خیابان شهدا واقع شده و تنها امامزاده شهر همدان است که نسب وی بدون واسطه به یکی از امامان معصوم یعنی حضرت امام هادی(ع) میرسد.
آستان مقدس شاهزاده حسین(ع) همدان از معماری بسیار زیبایی برخوردار بوده و از چندین بخش شامل ایوان ورودی، شبستان پیشین، اتاق مقبره و سردابی که در عمق 3 متری از کف زمین قرار دارد، تشکیل شده است.
این بنا هویت تاریخی مشخصی نداشته و در برخی از روایتهای تاریخی آمده است که برای نخستین بار در عهد ایلخانان مغول و به دستور خواجه نصیرالدین توسی، ساختمان امامزاده در ابعاد وسیعتری مورد بازسازی قرار گرفته و بنابر همین نقل قولها، یکی از منتسبین به خواجه نصیرالدین نیز در صحن این امامزاده دفن شده است.
روایتهای تاریخی دیگری نیز درباره مزار امامزاده حسین همدان وجود دارد و گفته میشود که در سال 1140 هجری، قمری و پس از کشته شدن سلطان حسین صفوی، سر او در ایوان جنوبی این بقعه دفن شده است.
بقعه شاهزاده حسین(ع) از مهمترین بقاع متبرکه استان همدان و مورد توجه شهروندان است به طوری که روزانه افرادی بسیاری برای زیارت این امامزاده بزرگوار و به نیت عرض ارادت به محضر مبارک امام زمان(عج) به این مکان میشتابند، اما با کمال تأسف قرارگرفتن این بقعه در داخل کوچه و در معرض دید نبودن موجب ناشناخته ماندن آن شده به طوری که بسیاری از مسافران و گردشگران از وجود مقبره فرزند امام هادی(ع) در همدان بیخبرند.
درواقع تصرف بخشی از املاک این موقوفه از طرف بانک ملی همدان موجب مهجوریت و دورماندن بقعه از میدان دید عابران و گردشگران شده است.
امامزاده محسن(ع)؛ بقعهای منحصر به فرد در دامنه الوند
امامزاده محسن(ع) معروف به "امامزاده کوه"، یکی از زیباترین و مشهورترین امامزادههای همدان است که به دلیل قرار گرفتن در منطقهای خوش آب و هوا و ییلاقی مورد توجه بسیاری از مسافران و گردشگران است.
بقعه این امامزاده بزرگوار بر فراز تپهای در دامنه شمالی کوهستان الوند و در انتهای دره سرسبز و مصفای برفین( وفرجین) قرار گرفته و به همین دلیل به "امامزاده کوه" نیز شهرت یافته است.
فاصله امامزاده کوه تا شهر همدان، نزدیک به 15 کیلومتر است که مسیر آن از شهر مریانج و روستای سولان، توئین، موئین و وفرجین میگذرد.
تاریخ ساخت بقعه بر اساس شناسنامه آن، قرن هفتم هجری است که به دوره ایلخانیان میرسد. این بنا تاکنون چند بار مرمت شده و شباهت زیادی به بنای "هفتاد و دو تن" در ساروق اراک دارد و به شماره 824 مورخه 5/10/47 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
ساختمان بقعه از جبهه بیرون به شكل مستطیل است. نمای آن از یك ایوان بزرگ كه بر فراز ورودی مقبره ساخته شده و اتاقهایی دو طبقه که در دو طرف ایوان آن قرار دارد، تشكیل شده است.
ساختمان مركزی امامزاده مشتمل بر دو حرم پیوسته با دو گنبد دو پوششه است كه پوشش دوم صحابه(شبستان اول) فرو ریخته است.
پلان داخل مقبره از دو شبستان مربع شكل تشكیل شده است. اولی محل دفن یکی از صحابه حضرت امیرالمؤمنین(ع) به نام ابودجانه انصاری است كه در زمان حمله مسلمانان به ایران در جنگ شركت داشته و شبستان دوم نیز مدفن امامزاده محسن(ع) است.
بر فراز هر دو شبستان، گنبدهایی به نسبت بزرگ ساخته شده و نحوه تبدیل مربع به دایره به كمك گوشوارههایی انجام گرفته است.
دیوارهای سكوی گور صحابه، پوشیده از كاشیهای كوكبی، مثلثی، صلیبی و چند ضلعی است كه در حدود 250 سانتیمتر طول، 150 سانتیمتر عرض و 1 متر ارتفاع دارند.
این شواهد نشان میدهند كه هر چند امروزه بنای امامزاده بدون تزئینات است، اما به یقین در زمان ساخت، دارای تزئینات كاشیكاری و گچبری بوده است.
روی گور امامزاده، آثاری از سنگ قبر دیده نمیشود و گورهای صحابه را نیز سكویی با پوشش كاشی پوشانده است. روی قبر امامزاده، یك صندوق چوبی با حاشیهبندی و طرحهای زیبای هندسی وجود دارد كه در داخل حاشیه آن، هویت امامزاده و "صلوات" به گونهای زیبا در میان گل و بوتههای ظریف تكرار شده است.
تاریخ ساخت آن نیز 935 هجری نوشته شده و روی این صندوق، ضریحی به نسبت بزرگ از چوب به صورت مشبك و گرهبندی قرار گرفته است.
به نسبنامه امامزاده - در یكی از شبستانهای آن - به عنوان یكی از نوادگان امام حسن مجتبی به این صورت اشاره شده است : "محسن بن علی النقی بن الحسین بن الحسن ... بن زیدبن الحسن المجتبی (ع)".
دو گنبد آجري كوتاه در كنار هم، نظر بيننده را جلب ميكنند و محرابهاي تو در تو که با كاشيكاريهاي آبي رنگ و خطوط نستعليق مزين شده است.
اهالي از امامزاده محسن(ع) به "امام حاجات" یاد میکنند و به روايت يكي از تاريخ شناسان همداني، وجود این بقعه متبرکه موجب مسلمان شدن تعداد زيادي از مردمان روستاهاي اطراف شده است.
امامزاده فرزند علی(ع)؛ بقعهای زیبا و دلنواز
این امامزاده در شمال غربى شهر همدان در میدان آرامگاه باباطاهر واقع شده است. در زیارتنامه، نسب صاحب مرقد، هادى فرزند امام سجاد(ع) معرفى شده که به "فرزند علی" معروف است.
این بنا از آثار اواخر قرن ششم هجری قمری و اوایل قرن هفتم است؛ بنا دارای پلان مربع شکل است که بر بالای 4 گوشه آن، چهار طاق اریب ایجاد شده که بنا را به 8 ضلعی تبدیل کرده است.
این بنا به شماره 11405 در مورخ 24 اسفند ماه سال 83 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
پایان پیام/س