به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بهارانه»؛ به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، شهر بهار، یکی از شهرهای شمالی استان همدان با جمعیتی حدود ۲۷ هزار نفر، به دلیل موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به همدان، از اهمیت منطقه‌ای برخوردار است. با این حال، شبکه فاضلاب این شهر با مشکلات متعددی مانند فرسودگی زیرساخت‌ها، سرریز فاضلاب در معابر و کمبود ظرفیت تصفیه‌خانه مواجه است که سلامت عمومی و کیفیت زندگی ساکنان را تهدید می‌کند.

داده‌های شرکت آب و فاضلاب استان همدان نشان می‌دهد شبکه فاضلاب شهر بهار که بخش عمده آن در دهه ۷۰ شمسی احداث شده، بیش از ۵۰ درصد فرسودگی دارد. این شبکه برای جمعیتی حدود ۲۰ هزار نفر طراحی شده بود، اما با رشد جمعیت و افزایش ساخت‌وساز، ظرفیت آن پاسخگوی نیازهای کنونی نیست. طبق گزارش سال ۱۴۰۳، تصفیه‌خانه فاضلاب بهار تنها ۷۰ درصد فاضلاب تولیدی شهر را پوشش می‌دهد و در بارندگی‌های شدید، سرریز فاضلاب در معابر گزارش شده است. یک شهروند محله شهرک فرهنگیان در گفت‌وگویی اظهار داشت که نشت فاضلاب در کوچه‌ها به‌ویژه در فصل باران، بوی نامطبوع و مشکلات بهداشتی ایجاد کرده است. در مقایسه، شهر همدان با پوشش ۹۵ درصدی شبکه فاضلاب، وضعیت بهتری دارد. همچنین، نبود سیستم‌های مدرن جمع‌آوری فاضلاب در برخی مناطق حاشیه‌ای مانند کوی قلعه، مشکل را تشدید کرده است.

این وضعیت پیامدهای چندوجهی برای ساکنان شهر بهار دارد. از منظر بهداشتی، نشت فاضلاب به آلودگی آب‌های زیرزمینی و افزایش بیماری‌های عفونی منجر شده است. گزارش دانشگاه علوم پزشکی همدان در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد موارد بیماری‌های گوارشی در بهار ۱۵ درصد بالاتر از میانگین استانی است که به آلودگی ناشی از فاضلاب نسبت داده می‌شود. از منظر اجتماعی، این مشکلات به نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد به مدیریت شهری منجر شده است. یک کاسب محلی بیان کرد که بوی فاضلاب در محله‌های مرکزی مشتریان را از بازار دور کرده است. از منظر زیست‌محیطی، نفوذ فاضلاب به خاک و رودخانه‌های محلی مانند سیمینه‌رود به کاهش کیفیت آب و آسیب به اکوسیستم منطقه منجر شده که کشاورزی دشت بهار را تهدید می‌کند.

اهمیت این موضوع در بستر اجتماعی و زیست‌محیطی شهر بهار غیرقابل انکار است. بهار به‌عنوان یکی از شهرهای اقماری همدان و مرکز کشاورزی منطقه، نیازمند زیرساخت‌های مدرن برای حفظ سلامت عمومی و پایداری محیط‌زیست است. مقایسه با شهر لالجین که با ارتقای شبکه فاضلاب خود آلودگی‌های زیست‌محیطی را ۲۰ درصد کاهش داده، نشان‌دهنده عقب‌ماندگی بهار در این زمینه است. این وضعیت می‌تواند جایگاه بهار را به‌عنوان شهری با ظرفیت گردشگری و کشاورزی تضعیف کند و بر توسعه اقتصادی منطقه تأثیر منفی بگذارد.

مشکلات شبکه فاضلاب در شهر بهار ریشه در مسائل ساختاری و مدیریتی متعددی دارد که فراتر از فرسودگی زیرساخت‌هاست. ساختار مدیریت آب و فاضلاب در بهار به گونه‌ای است که توسعه شبکه متناسب با رشد جمعیت و نیازهای شهری پیش نرفته است. داده‌های شرکت آب و فاضلاب همدان نشان می‌دهد از بودجه ۱۵۰ میلیارد تومانی نوسازی شبکه‌های فاضلاب استانی در سال ۱۴۰۳ تنها ۵ درصد به شهر بهار اختصاص یافته که برای رفع فرسودگی ۵۰ درصدی شبکه کافی نیست. تصفیه‌خانه فاضلاب بهار که در سال ۱۳۷۸ طراحی شده برای ۲۰ هزار نفر ظرفیت دارد اما با جمعیت فعلی ۲۷ هزار نفری و افزایش بار فاضلاب صنعتی از کارگاه‌های محلی مانند سفالگری تحت فشار است. یک مسئول شرکت آب و فاضلاب اظهار داشت که نبود تجهیزات مدرن مانند پمپ‌های پیشرفته باعث شده سرریز فاضلاب در بارندگی‌ها به معابر عمومی نشت کند.

از منظر بهداشتی نشت فاضلاب به آلودگی آب‌های زیرزمینی و افزایش بیماری‌های عفونی منجر شده است. گزارش دانشگاه علوم پزشکی همدان در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد ۲۰ درصد چاه‌های آب شرب در حاشیه بهار آلودگی میکروبی دارند که سلامت ساکنان را تهدید می‌کند. از منظر اجتماعی این مشکلات به کاهش اعتماد عمومی به مدیریت شهری انجامیده است. یک شهروند کوی قلعه بیان کرد که پاسخگویی ضعیف مسئولان به شکایات باعث شده برخی ساکنان به تخلیه غیرقانونی فاضلاب در زمین‌های بایر روی آورند که مشکل را تشدید کرده است. از منظر زیست‌محیطی نفوذ فاضلاب به رودخانه سیمینه‌رود به کاهش کیفیت آب تا ۲۵ درصد منجر شده که کشاورزی منطقه را با خطر مواجه کرده است. داده‌های جهاد کشاورزی بهار نشان می‌دهد محصولاتی مانند گندم در مزارع نزدیک رودخانه ۱۰ درصد افت تولید داشته‌اند.

ضعف در برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه زیرساخت‌های فاضلاب است. در حالی که شهرهایی مانند ملایر با ارتقای تصفیه‌خانه‌های خود پوشش فاضلاب را به ۹۰ درصد رسانده‌اند بهار همچنان به زیرساخت‌های قدیمی وابسته است. دوم کمبود سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های تصفیه پیشرفته است که می‌توانند ظرفیت را افزایش دهند. سوم فقدان آموزش عمومی درباره مدیریت صحیح فاضلاب خانگی و صنعتی است که بار اضافی بر شبکه وارد می‌کند. تجربه شهرهایی مانند زنجان که با آموزش‌های محلی بار تصفیه‌خانه‌ها را ۱۵ درصد کاهش داده نشان‌دهنده اهمیت این موضوع است.

افزایش بودجه نوسازی شبکه فاضلاب به حداقل ۱۵ درصد بودجه استانی است که امکان تعویض لوله‌های فرسوده و ارتقای تصفیه‌خانه را فراهم می‌کند. دوم استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های تصفیه بیولوژیکی است که می‌تواند ظرفیت تصفیه را تا ۳۰ درصد افزایش دهد. سوم اجرای برنامه‌های آموزشی برای ساکنان و کارگاه‌های صنعتی درباره کاهش بار فاضلاب است که فشار بر شبکه را کم می‌کند. چهارم توسعه شبکه فاضلاب در مناطق حاشیه‌ای مانند کوی قلعه است که می‌تواند پوشش خدمات را به ۸۵ درصد برساند. در نهایت تشکیل کارگروهی مشترک بین شرکت آب و فاضلاب شورای شهر و نمایندگان محله‌ها می‌تواند نظارت بر پروژه‌ها را بهبود بخشد.

اجرای این راهکارها می‌تواند سلامت عمومی و پایداری زیست‌محیطی شهر بهار را تضمین کند. موفقیت در این زمینه نه‌تنها کیفیت زندگی ساکنان را بهبود می‌بخشد بلکه جایگاه بهار را به‌عنوان شهری با ظرفیت کشاورزی و گردشگری تقویت می‌کند. بدون اقدام فوری خطر تشدید آلودگی‌ها و نارضایتی اجتماعی در این شهر افزایش خواهد یافت.

خبرنگار: نازنین مولایی منظر

انتهای خبر/